صنعت و معدن
شهرک صنعتی فردوس، در فاصلهٔ ۱۰ کیلومتری فردوس و در مسیر جادهٔ مشهد قرار گرفتهاست. این شهرک در سال ۱۳۶۹ آغاز به کار کرده و دارای ۱۸ واحد فعال است.[۳۶] شهرک صنعتی فردوس، ۲۰۰ هکتار وسعت داشته و برای ۸۶۵ نفر اشتغالزایی کردهاست.[۳۷] از جمله کارخانههای مهم موجود در این شهرک، کارخانه نساجی، اسید سولفوریک، لولههای پلیاتیلن و کنسانترهٔ انار را میتوان نام برد. همچنین اولین کارخانه تولید صنایع الکترونیک در خراسان جنوبی در سال ۹۳ در شهرک صنعتی فردوس احداث گردید و موفق به اخذ پروانه بهرهبرداری در خصوص تولید دستگاههای UPS و محافظ برق از وزارت صنایع شد.
علاوه بر این کارخانههای دیگری از جمله کارخانه شمش منیزیم، سیمان سفید و فولاد در خارج محدودهٔ شهرک صنعتی فردوس در حال احداث هستند.[۳۸]
در بخش معدن شهرستان فردوس، ۱۶ معدن با بیش از ۱۱۴ نفر اشتغالزایی و تولید سالانه ۶۳٬۸۳۲ تن مواد معدنی در حال فعالیت هستند که بیشتر آنها معادن بنتونیت، کائولَن، فلدسپات، خاک صنعتی و گچ صنعتی هستند.[۳۷]
گردشگری
راههای شهرستان فردوس
شهر فردوس در مسیر اصلی ارتباطی شمال شرق به جنوب و جنوب غرب ایران قرار گرفته است. جاده بجستان - فردوس - دیهوک، بخشی از بزرگراه ۷۸ آسیا بوده که ارتباط دهندهٔ ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه با بندرعباس میباشد. همچنین محور اصلی ارتباطی مشهد به استانهای جنوبی ایران (بهجز سیستان و بلوچستان) از فردوس عبور میکند. مسیر اصلی ارتباطی استانهای یزد، اصفهان، فارس و بوشهر به مشهد، از طریق جاده ۶۸ تا دیهوک و سپس ادامه مسیر به سمت فردوس و سپس مشهد از طریق جاده ۹۱ میباشد. همچنین محور اصلی ارتباطی استانهای کرمان و هرمزگان، از طریق جاده ۹۱ بوده که از فردوس عبور میکند.
قرار داشتن فردوس در مسیر ارتباطی استانهای جنوبی ایران با مشهد، باعث شده که مسافران زیادی از این شهر عبور کنند، به گونهای که تنها در فاصلهٔ روزهای ۲۸ اسفند ۱۳۸۷ تا ۱ فروردین ۱۳۸۸ بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر مسافر از این شهر عبور کردهاند که بیشترین تعداد مسافر در بین شهرهای استان خراسان جنوبی بودهاست.[۳۹] بر پایهٔ اعلام اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان فردوس، تنها در نیمهٔ نخست سال ۱۳۹۰، بیش از ۶ میلیون مسافر و زائر از این شهر عبور کردهاند که بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر آنها از آثار تاریخی شهرستان فردوس بازدید کردهاند.[۴۰]
مکانهای ییلاقی و تفریحی فردوس عمدتاً در شمال و شمال شرق آن و در مجاورت کوهستانهای فردوس قرار گرفتهاند. علاوه بر این، شهرستان فردوس، از جمله شهرستانهای تاریخی کشور است که ۶۵ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاند.[۴۰]
همچنین منطقه حفاظتشده مظفری و کویر پلوند، در غرب فردوس قرار گرفته که برنامههای کویرنوردی در آن انجام میگیرد.
مهمترین مکانهای تفریحی و گردشگری فردوس عبارتند از:
آبگرم معدنی فردوس
آب گرم معدنی فردوس
نوشتار اصلی: آبگرم معدنی فردوس
آبگرم معدنی فردوس، یک چشمه آبگرم با خواص درمانی است که در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر فردوس واقع شدهاست.[۴۱]
شهر تاریخی تون
نوشتار اصلی: شهر تاریخی تون
مسجد تاریخی کوشک
مدرسه علمیه حبیبیه، ساخته شده در دوره صفوی
نمای درونی مدرسه علیا، ساخته شده در دوره صفوی
نمای بیرونی مدرسه علیا، ساخته شده در دوره صفوی
ایوان مسجد جامع فردوس
نمای روبرومسجد سیدی و حوض انبارسیدی
شهر باستانی تون، یک شهر تاریخی با قدمتی مربوط به دورهٔ اشکانیان[۸] است. آثار بهجا مانده از این شهر تاریخی، در بخش جنوب غربی شهر فردوس واقع شده که دربردارندهٔ چندین اثر تاریخی است که ۲۴ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاند.[۴۲] مهمترین آثار تاریخی واقع در این محدوده عبارتند از:
مدرسه علمیه علیا
نوشتار اصلی: مدرسه علمیه علیا
این مدرسه در اواخر دوره حکومت صفویه به دست فردی به نام «میر علی بیک» ساخته شده و تا سالهای پیش از زلزله سال ۱۳۴۷، به عنوان مدرسه مورد استفاده بودهاست. از مشخصات بارز در معماری این مدرسه، تکرار فرم هشت ضلعی در قسمتهای مختلف پلان آن است.[۴۳]
مسجد جامع تون
نوشتار اصلی: مسجد جامع تون
این مسجد، که امروزه بیشتر به نام مسجد جامع قدیم شناخته میشود، متعلق به دوره سلجوقیان بوده و با وجود تخریب بخشهایی از آن در زمینلرزهٔ فردوس، پس از احیای آن توسط مردم هنوز هم مورد استفاده نمازگزاران قرار میگیرد.[۴۳]
مسجد، آب انبار و حمام کوشک
نوشتار اصلی: مجموعه تاریخی کوشک
این مجموعه، شامل یک مسجد، حمام و آبانبار بوده و در شرق شهر تون و نزدیک به دروازه قاین قرار دارد. مسجد کوشک، قدیمیترین مسجد در استان خراسان جنوبی است.[۴۳] بر بالای محراب این مسجد، کتیبهای آراسته به گچبری گل و بوته با تاریخ (۵۵۴ ه. ق) قرار دارد. بر اساس شواهد معماری موجود و فرم مسجد، بنای اولیه مسجد به اوایل اسلام برمیگردد. در جلوی ایوان ورودی مسجد کوشک و در داخل زمین، حمامی با همین نام وجود دارد که متعلق به دوره تیموریان است. در شمال شرقی ورودی مسجد نیز آبانباری با همان نام وجود دارد که از پیشینهٔ بالایی برخوردار است.[۴۳]
حمام خیروز و موزه مردمشناسی
نوشتار اصلی: حمام خیروز
نوشتار اصلی: موزه مردمشناسی فردوس
حمام خیروز، بنایی تاریخی است مربوط به دوره صفوی که پس از مرمت و بازسازی، موزهٔ مردمشناسی فردوس در محل آن ایجاد شده است.[۴۴]
مدرسه علمیه حبیبیه
نوشتار اصلی: مدرسه علمیه حبیبیه
مدرسه علمیه حبیبیه به دست حبیبالله امانی تونی و در دوره صفویه ساخته شده است. این مدرسه قدیمیترین مدرسه علمیه خراسان جنوبی محسوب میشود.
حوضانبار و مسجد سیدی
حوضانبار سیدی قدیمیترین حوضانبار استان خراسان جنوبی محسوب میشود.[۴۳] کتیبهٔ بنای این حوض به سال ۸۹۰ هجری است. مسجد سیدی در کنار این حوضانبار قرار گرفتهاست. شبستان زمستانی آن کاملاً خشت و گلی و متعلق به دورهٔ صفوی و شبستان تابستانی آن مربوط به دورهٔ قاجار است.[۴۳]
بارگاه امامزادگان سلطان محمد و ابراهیم
نوشتار اصلی: امامزاده محمد و ابراهیم
در انتهای راستهٔ بازار قدیم و پشت مسجد جامع تون، آرامگاهی است مشهور به مزار، که متعلق به سلطان محمد و سلطان ابراهیم از نوادگان امام موسی بن جعفر است. معماری این بنا مربوط به دوره تیموریان است.[۴۵] گنبد این بنا، از دو پوستهٔ گسسته تشکیل شده و تنها گنبد تاریخی استان خراسان جنوبی است که با کاشی طرحدار تزئین شدهاست.[۴۶]
قنات بلده
نوشتار اصلی: قنات بلده فردوس
قنات بلده، یک رشته قنات با قدمت تاریخی (مربوط به دورهٔ ساسانی[۴۷]) و ثبتشده بهعنوان میراث جهانی یونسکو است که بخشهای عمدهای از زمینهای کشاورزی نزدیک شهر فردوس را آبیاری میکند. خروجی این قنات در نزدیکی روستای باغستان علیا قرار دارد.
سنگ سوراخ
امامزادگان
هیچ نظری ثبت نشده است