اماکن توریستی ایران و شهرهای توریستی

    شرکت فناوری ذوب گلپایگان

از صنایع مهم شهرستان می‌توان به کارخانه بزرگ لبنیات پگاه گلپایگان، تولید دانه طیور، پتروشمی قائد بصیر، سازه‌های خودروی دیار (دیار خودرو)، زرفنرسایپا، بهران محور سایپا، صابر لاستیک، خودرو سازان سپهر، سردساز خودرو، لوله و پروفیل گلپایگان، پلیمر گلپایگان، پلی اتیلن گلپایگان، پویا صنعت، نصیر ماشین، سایپا پلوس، صنعت پژوهان کیا، فناوری ذوب، روان فن آور، تولید پولیکا، موزاییک سازی، سنگ بری و تولید گچ و سایپا پلوس و سایپا پیستون اشاره کرد. با توجه به گسترش معادن سنگ و طلا در اطراف محدوده شهرستان گلپایگان، صنعت تراشکاری و قالب سازی و متالورژی رونق فراوان یافته است.
پانویس

«نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
امام محمد غزالی در کتاب نصیحه الملوک که به زبان پارسی نوشته شده، از «همای بنت بهمن» یاد کرده است.
تاریخ جهان‌آرای عباسی یا عباسنامه، تألیف میرزا محمدطاهر وحید قزوینی
نزهه القلوب حمدالله مستوفی، به کوشش محمد دبیرسیاقی
تاریخ ایران: نوشته سر جان ملکم، ترجمه میرزا حیرت
قاموس الاعلام ترکی و ذیل جامع التواریخ رشیدی ص ۱۷۲ و مجمل التواریخ گلستانه ص ۲۷۳ و تاریخ گزیده ص ۹۹، ۴۱۷، ۵۴۳، ۶۹۹، ۶۷۰، ۶۷۷ و ۷۱۵)
مهرالزمان نوبان. نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان. چاپ اول. تهران: انتشارات ما، ۱۳۷۶. ۴۴۳. شابک ‎۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴.
دهکده ایران - بانک جامع اطلاعات روستاهای ایران
تارنمای سازمان نهضت سوادآموزی گلپایگان
در این کتاب (تاریخ زمین لرزه‌های ایران) به زلزله گلپایگان اشاره شده است:
Nicholas N. Ambraseys and Charles P. Melville, A History of Persian Earthquakes, Cambridge, 1982; tr. A. Rada as Tāriḵ-e zamin-larzahā-ye Irān, Tehran, 1370 Š. /1991

    

منابع

    گلپایگان در دانشنامه ایرانیکا (به زبان انگلیسی)
    Schatzsuche unter der Moschee شکار گنج در مسجد، (این مقاله به ارزیابی نظرات باستانشناسان آلمانی Lorenz Korn و... که به گلپایگان آمدند، می‌پردازد)
    درباره مسجد جامع گلپایگان
    گنبدهای سلجوقی، آثار ملّی اصفهان
    مطالعات زمین‌شناسی (از جمله در مورد گلپایگان)

Investigations into the tectonics... By B. C. Burchfiel, Erchie Wang

    محمد حسن خان اعتماد السلطنه، مرآت البلدان (مرآت ناصری)
    مستوفی، حمدالله، نزهت القلوب، ۱۳۶۶.
    قاطع، برهان، ذیل گلپایگان، ۱۳۶۱.
    دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران زمین
    غیاثی، جواد/ فرهنگ عامه گلپایگان.
    میر محمدی خوانساری/ سیری در تاریخ و جغرافیای گلپایگان
    نوربخش، ساطعی... / یادنامه گلپایگان
    جهان‌بخشی، احمد/ نوار شعر محلی گلپایگان
    فرهادی، مرتضی، موزه‌هایی در باد
    فرهادی، مرتضی، فرهنگ یاریگری در ایران
    سمانه و محمد، مسیبی، «هندو» نظام سنتی بهره‌برداری دامی گلپایگان
    سرمدی، عباس، شعر گلپایگان، شعر اصفهان
    محمد تقی، مُذَهبّی، تذکره الشعرای گلپایگان
    ناصری فرد، محمد، موزه‌های سنگی و هنرهای صخره‌ای
    تقی الدین محمد ذکری کاشانی/ خلاصه الاشعار و زبده الافکار
    افاضلی اکبر، «توشه‌ای از تاریخ گلپایگان و مردم آن» انتشارات ابجد، ۱۳۷۷
    ظل السلطان، تاریخ مسعودی.
    ناصر مهاجر، قتل دکتر برجیس، شماره آخر فصلنامه باران – بهار و تابستان ۱۳۸۷
    سیداصغر ابن‌الرسول، فدائیان اسلام در کاشان (ویژه نامه شهید نواب صفوی و شهدای فدائیان اسلام)
    کتاب کوه نامه گیتاشناسی در ایران
    اشراقی، فیروز، گلپایگان در آینه تاریخ
    افشار، محمود، گزارش سنگ نبشته‌های تنگ غرقاب گلپایگان. نامواره. جلد نهم (۱۳۷۵)
    کبری جنت، اکبر قاضی فرد، مه آسا روستایی، پایش فرونشست زمین در دشت گلپایگان با استفاده از روش تداخل سنجی راداری و شکاف سنج
    مرتضی طبائی، سلیمان ولایتی/ سنگهای دگرگونه شمال گلپایگان پرکامبرین یا ترسیری؟
    گزارش نهایی عملیات میکروژئودزی سد گلپایگان، شرکت مبناسنج، فروردین ۱۳۷۹
    گزارش رسوب‌سنجی سد گلپایگان، مهندسین مشاور دستور نوین، اردیبهشت ۱۳۷۷
    تحقیق در آبشویی خاک‌های شور و قلیایی گلپایگان
    شناسنامه ایستگاه تحقیقات دامپروری گلپایگان
    مسیبی، محمد، غیور، حسن علی، اقلیم‌شناسی حوضه گلپایگان (دما و بارندگی)
    مطالعات نیمه تفصیلی خاک‌شناسی و طبقه‌بندی اراضی منطقه گلپایگان
    ناهید یاوری، بررسی جنبه‌های مختلف صنعت در شهرستان گلپایگان
    شهلا عامری شهرابی، ارزیابی توان‌های محیطی گلپایگان با تکیه برمنابع آّب
    نتایج نهایی اجرای طرح شناسایی زنبورداران بومی منطقه گلپایگان
    گزارش مطالعات آب‌های زیرزمینی دشت گلپایگان
    خاطرات دکتر محمد تقی دامغانی، جامه آلوده در آفتاب، (فدائیان اسلام و قتل دکتر برجیس)، صفحه ۲۰۶–۲۱۰

    سایت ملک کده به آدرس

پیوند به بیرون

    چند قصهِ گلپایگانی - آخاله اُوغُور بخیر
    شهرستان گلپایگان از نگاه برخی شاخص‌های آماری
    گلپایگان، نقشه راه‌های روستایی
    نقشه آماری شهرستان گلپایگان
    فرمانداری گلپایگان


[نهفتن]

    ن ب و

استان اصفهان
مرکز     

    اصفهان

    
موقعیت استان اصفهان در ایران.

اصفهان.

اصفهان.

ارگ شیخ بهایی نجف آباد
شهرستان‌ها     

    آران و بیدگل اردستان اصفهان برخوار بوئین و میاندشت تیران و کرون چادگان خمینی‌شهر خوانسار خور و بیابانک سمیرم شاهین‌شهر و میمه شهرضا دهاقان فریدن فریدون‌شهر فلاورجان کاشان گلپایگان لنجان مبارکه نایین نجف‌آباد نطنز

شهرها     

    ابریشم ابوزیدآباد اردستان اژیه اصفهان افوس انارک آران و بیدگل ایمان‌شهر بادرود باغ بهادران بافران برزک برف‌انبار بهاران‌شهر بهارستان بوئین و میاندشت پیربکران تودشک تیران جندق جوزدان جوشقان قالی چادگان چرمهین چم گردان حبیب‌آباد حسن‌آباد حنا خالدآباد خمینی‌شهر خوانسار خور خوراسگان خورزوق داران دامنه درچه‌پیاز دستگرد دهاقان دهق دولت‌آباد دیزیچه راوند رزوه رضوان‌شهر زاینده‌رود زرین‌شهر زواره زیار زیباشهر سده لنجان سفیدشهر سگزی سمیرم سین شاپورآباد شاهین‌شهر شهرضا طالخونچه عسگران علویجه فرخی فریدون‌شهر فلاورجان فولادشهر قهدریجان قمصر کاشان کرکوند کلیشاد و سودرجان کمشجه کمه کهریزسنگ کوشک کوهپایه گز گلپایگان گل‌دشت گل‌شهر گلشن گوگد مبارکه محمدآباد محسن‌آباد مشکات منظریه مهاباد میمه نایین نوش آباد نجف‌آباد نصرآباد نطنز نیاسر نیک‌آباد ورزنه ورنامخواست ونک هرند

جاذبه‌های گردشگری     

    آتشگاه اصفهان آبشار سمیرم آبشار پونه‌زار ارگ شیخ بهایی روستای ابیانه ارگ گوگد بازار اصفهان پل آذر پل خواجو پل شهرستان پیست اسکی فریدون‌شهر سی‌وسه‌پل عالی‌قاپو قالی‌شویان کاخ هشت‌بهشت کاروانسرای کوهاب کلیسای وانک خانه عامری‌ها کوه صفه مدرسه چهارباغ مسجد شاه مسجد شیخ لطف‌الله منارجنبان منار کج سین و کتیبه سلجوقی در شهر تاریخی سین برخوار میدان نقش جهان نارنج‌قلعه قنات مزدآباد مسجد جامع میمه شهر زیرزمینی دامنه حمام قدیمی دامنه و موزه گیاهان دارویی آبشار و پارک جنگلی شهر دامنه

 

حاجی‌آباد (زرین‌دشت)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
حاجی‌آباد
کشور      ایران
استان     فارس
شهرستان     زرین‌دشت
بخش     مرکزی
مردم
جمعیت     ۲۰٬۵۰۱ نفر (۱۳۹۰)
رشد جمعیت     ۱۲٪ مثبت
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا     ۱۰۲۱ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شماره تلفنی     ۰۷۱۵۳۷۲
وبگاه     حاجی‌آباد
شناسهٔ ملی خودرو      ایران
کد آماری     ۱۳۰۲
حاجی‌آباد بر ایران واقع شده‌است
حاجی‌آباد
روی نقشه ایران
۲۸.۳۶۰۶° شمالی ۵۴.۴۱۸۳° شرقیمختصات: ۲۸.۳۶۰۶° شمالی ۵۴.۴۱۸۳° شرقی

حاجی‌آباد مرکز شهرستان زرین‌دشت استان فارس است.

محتویات

    ۱ جمعیت
    ۲ جغرافیا
    ۳ پیشینه تاریخی حاجی‌آباد
    ۴ موقعیت جغرافیایی حاجی‌آباد
    ۵ مناطق گردشگری حاجی‌آباد
    ۶ صنایع دستی در منطقه حاجی‌آباد
    ۷ منابع

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهر ۲۰٬۵۰۱ نفر (در ۵٬۱۲۱ خانوار) بوده است.[۱]
جمعیت تاریخی
سال     جمعیت      %±
۱۳۸۵     ۱۸٬۳۴۶     —
۱۳۹۰     ۲۰٬۵۰۱     ۱۱٫۷ ٪
جغرافیا

آب و هوای این شهر گرم و خشک می‌باشد.

پیشینه این شهر به دوره‌های ساسانی بر می‌گردد و آثار باستانی ای از قبیل «تل سفیدک» در این شهر وجود دارد.

سوغات اصلی زرین دشت خرما می‌باشد. زرین دشت علاوه بر شهر حاجی‌آباد دارای دو شهر به نامهای شهرپیر و دبیران بوده از لحاظ تقسیم‌بندی جغرافیایی دارای دو بخش مرکزی و ایزدخواست تقسیم‌بندی می‌گردد. از دهستانهای این شهرستان خسویه و زیراب و درهشور شغل اکثریت مردم کشاورزی می‌باشد.
پیشینه تاریخی حاجی‌آباد

    شهر حاجی‌آباد نه با نام فعلی و نه با اجداد ساکنین کنونی سابقه‌ای بس طولانی داشته است که حتی با وجود محل تل سفیدک و میل نقاره خانه در چاه سبز به دوران قبل از اسلام بر می‌گردد. نکته دیگری که مورد پیشینه حاجی‌آباد باید متذکر شد وجود تپه‌های بکر و دست نخورده است که بر اثر خاک برداری اشیاء و سفالینه‌هایی در آن یافت شده است که بیانگر تمدن پیشین این شهر هستند. به عنوان مثال در جهت شرقی حاجی‌آباد سنگ چینه‌های منظم و شالوده‌های تخریب شده‌ای موجود است که وجود یک شهر بزرگ به طول ۶ تا ۷ کیلومتر در دامنه کوه را به ما می‌نمایاند.
    سینه به سینه منقول است که این منطقه قبلأ از مراتع ایل شاهسون بوده است اما در حدود ۲۸۰ سال پیش فردی به نام «ملا ظهراب» فرزند میر محراب منسوب به تیره شیبانی از کدرویه «قطرویه» به صورت عشایر یا به روایتی به مأموریت از سوی حاکم وقت جهت سرکوبی خواجه ذوالقدر از یاغیان قلعه مزایجان به این منطقه آمده است و ضمن درگیری موفق به شکست خواجه ذوالقدر گردیده و بر حاجی‌آباد استیلا می‌یابد.

موقعیت جغرافیایی حاجی‌آباد

شهر حاجی‌آباد در جنوب غربی فارس و در دامنه ارتفاعات کوه مور تاخی در انتهای رشته کوه زاگرس در جنوب شرقی استان فارس واقع شده است. این شهر در مختصات ۵۴ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی و ۲درجه و۲۱ دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویج قرار دارد. ارفتاع متوسط شهر از سطح دریا ۱۱۰۰ متر و فاصله این شهر تا داراب ۷۲ کیلومتر و تا شیراز مرکز استان ۳۳۷ کیلومتر است.

از نظر تقسیمات اقلیمی حاجی‌آباد دارای آب و هوای گرم و خشک بیابانی می‌باشد ولی با توجه به این، آب و هوای منطقه متغیر است به طوری که دمای هوا در تابستان ۴۵ درجه سانتی گراد و در زمستان تا صفر درجه و نوسان می‌رسد. از نظر بارندگی این منطقه در شمار مناطق کم بارش قرار دارد و متوسط بارندگی سالیانه به حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر بوده که این نزولات، بیشتر در فصل زمستان و مقدار کمی در فصل تابستان به صورت بارش‌های موسمی می‌باشد و اهالی به ندرت بارش برف را به چشم دیده‌اند.

رشته کوه‌های این منطقه ادامه رشته کوه زاگرس بوده و بلندترین کوه منطقه، کوه گچ مزایجان و سیاه کوه حاجی‌آباد می‌باشد.

پوشش گیاهی دامنه‌ها به عدم قطع بی‌رویه آن در سال‌های اخیر احیاء شده است و درختانی چون کُنار و انجیر، بادام کوهی، بنه و درختچه‌هایی چون تنگز، کُره گز، بلک، گینه و گیاهان دیگری جهت مصرف دام به وفور یافت می‌شود. دراین کوه‌ها پرندگان گوناگونی از قبیل کبک، تیهو، کبوتر، کلکلاتی یا چکاوک و بلبل و جانورانی از قبیل گرگ، روباه، خرگوش، شغال و کفتار و حیواناتی چون قوچ، میش و بز کوهی البته به تعداد محدود به چشم می‌خورند.

عمده‌ترین محصولات این منطقه گندم، جو، خرما، پنبه و اندکی صیفی جات و تره بار می‌باشد. عمل کشاورزی به صورت دیمی و آبی همراه با کاشت و برداشت نیمه مکانیزه انجام می‌گردد و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مردم منطقه به این کار اشتغال دارند که به علت رکود این رکود مهم، عدم وجود زمین مرغوب و آب کافی می‌توان دانست. در کنار کشاورزی، دامداری نیز شغل اندکی از ساکنین می‌باشد.

گیاهان این منطقه شامل از، آویشن، مروک، انغزه، پونه، بابونه، گرگاز، سرزردو، محک، گاوزبان کوهی، خارشتر، ونگو، گل ترشک و صمغهائی چون گیزه و سقز که کاربردهایی در صنایع دارند می‌باشد.

از جمله چشمه‌های موجود در حاجی‌آباد می‌توان به چشمه نینه، راجونه، یاره و تنگ الحد نام برد که آب آن به دشت یا بین دشت آن انتقال داده می‌شود که هنوز بقایای موجود از چوی آب از جنس ساروج و استخرهای ذخیره آب و بندهای کوچک سنگی موجود است، همچنین وجود چند رشته قنات در قسمت‌های غربی وشرقی حاجی‌آباد امروزی که هر دو منتهی به دو محل باستانی که به تل سفیدک مشهور است می‌شده است که به عنوان آثار زرتشتیان معروف است. آب قنات معروف به «سته» یا «سیته» در جنوب حاجی‌آباد هنوز جاری و مورد استفاده می‌باشد. از شواهد موجود می‌توان نتیجه گرفت که از دامنه‌های سیاه کوه از گلوگاه تا حاجی طاهره در شرق شهرستان محلی مناسب برای سکونت برای سکونت بوده است. همچنین سدهای خاکی و سیمانی این منطقه به گردش طبیعت آن افزوده است.[۲]
مناطق گردشگری حاجی‌آباد

    چشمه نینه و راجونه
    بقعهٔ شیخ جابر انصاری
    درختان گز و سرو بلندی به نام چاه ملا باقر
    امامزاده شاه فرج اله و شاه حبیب اله
    امامزاده آقا سید محمدحسین
    آقا سید عبدالحسین (ع) بن یحیی بن رکن الدین بن حسن مثنی بن عبدالله بن امام حسن مجتبی (ع)» معروف به حاجی طاهر
    منطقه شیخی و بیشتر سیرو
    رودخانه شُرشُر

صنایع دستی در منطقه حاجی‌آباد

    قالی بافی و گبه بافی:

نقشه یا بقول معروف (هورهایی) که زنان در قالی بافی و گبه بافی استفاده می‌کردند عبارت است از (لچک، سه شاهی، دوازده شاهی، کله اسبی، عربی، چهارچشم، اژدر، شاه نشین، دست پاک، لورودونی و …)

ساخت ظروف برگ‌های خرما و چوب بادام کوهی به نام (گیره و گلت، تکل، سپ، گاله خورده)[۳]
منابع

«نتایج سرشماری ۱۳۹۰» (اکسل). درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
میزبان نور حاجی‌آباد، اردیبهشت 76

    میزبان نور، اردیبهشت 76

    مختصات و ارتفاع

[نمایش]

    ن ب و

استان فارس
[نمایش]

    ن ب و

ایران شهرستان زرین‌دشت
نشان خرد     این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

درب بهشت
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
    این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این نوشتار کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده و حذف شوند.
درب بهشت
20121228394.jpg
کشور      ایران
استان     کرمان
شهرستان     جیرفت
بخش     بخش ساردوئیه
نام(های) دیگر     ساردو
نام(های) قدیمی     درب مزار
سال شهرشدن     ۱۳۷۷
مردم
جمعیت     ۶۵۳۸ نفر (سال۹۰)[۱]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا     ۲۶۰۸ مترازسطح دریا
اطلاعات شهری
شهردار     امیرحمزه نژاد
ره‌آورد     گردو، میوه جات ، عسل
وبگاه     شهرداری درب بهشت
به شهر درب بهشت خوش آمدید
درب بهشت بر ایران واقع شده‌است
درب بهشت
روی نقشه ایران
۲۹° شمالی ۵۷° شرقیمختصات: ۲۹° شمالی ۵۷° شرقی

درب بهشت از شهرهای استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. این شهر در شهرستان جیرفت قرار گرفته و مرکز بخش ساردوئیه است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰، برابر با ۶۵۳۸ نفر بوده‌است.[۱]. و درمسیر جاده بافت - جیرفت واقع شده است. این شهر یکی از خوش آب و هواترین شهرهای کرمان محسوب می‌شود. که در فاصله ۸۵ کیلومتری جیرفت و ۱۶۰ کیلومتری کلان شهر کرمان واقع شده است.در این مکان امامزاده سلطان سید احمد نیز که یکی از نوادگان موسی بن جعفر می‌باشد واقع شده است. به طور معمول آخر هفته و روزهای تعطیل شهر درب بهشت و جاده ساردوئیه پذیرای عده زیادی مسافر از سایر نواحی و استان‌های کشور است که برای زیارت و تفریح عازم این منطقه می‌شوند. در بعضی روزهای تعطیل شمار مسافران و گردشگرانی که به این شهر وارد می‌شوند به ۵ تا ۱۰ هزار نفر هم می‌رسد.
آب و هوا و اقلیم

آب و هوای این شهر سرد و کوهستانی است. این منطقه به دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا از مناطق برفگیر کشور محسوب می‌شود. در زمستان ۱۳۸۳ بیش از یک متر برف در بخش ساردوئیه به زمین نشست، در برخی از کتابهای جغرافیا از ساردوئیه به عنوان بام استان و کشور یاد می‌شود. ارتفاع روستای چاهون و دوچار سربیژن حتی به بیش از۳۰۰۰ متر از سطح دریاهای آزاد می‌رسد. چشمه‌ها وآبشارهای زیادی در منطقه ساردوئیه وجود دارد. آبشار گلم دخترکش کرا در دلفارد و آبشار منطقه ده والی جز زیباترین آبشارهای استان محسوب می‌شوند.

درب بهشت در دامنه کوه‌های هزار و بحر آسمان قرار گرفته است. میزان ریزش باران در شهر درب بهشت ۳۱۲ میلیمتر و در ارتفاعات دلفارد و "سربیژن بالا" به ۴۰۰ میلی متر هم می‌رسد؛ به شکلی که اهالی روستای سربیژن؛ برخی مناطق پایکوهی درب بهشت در تابستان روزهای بارانی متعددی را تجربه می‌کنند؛ و در برخی از روزهای داغ تابستان که گرما در جیرفت به ۴۸ درجه می‌رسد دمای هوا در ساعات بامداد تک رقمی شده و اهالی این مناطق مجبور به استفاده از لباس گرم و بخاری در برخی اوقات روز می‌شوند.

گردنه‌های سربیژن وامیرالمؤمنین همچنین مناطق زیبا و پوشیده از جنگل و چمنزار دلفارد، آب برده و سربیژن در محور ساردوئیه قرار گرفته‌اند. پوشش گیاهی در بخش ساردوئیه در هر منطقه باتوجه به میزان بارندگی، جنس خاک، وضعیت دما متفاوت است. به گونه‌ای در منطقه باغ علیشیر و شمال بندر سراجی به دلیل بالا بودن دما وپایین بودن ارتفاع از درختچه‌های گز و کنار و کهکم بصورت پراکنده است؛ کمی آنطرفتر جنگلهای منحصربه‌فرد و متراکم گلپرک (انار شیطان) از زمین سربر افراشته‌اند. با گذر از گلپرکی و رسیدن به منطقه مدیترانه‌ای دلفارد پوشش گیاهی متفاوتی از درختان متراکم بنه، بادام کوهی و باغهای انگور، انار، مرکبات، زیتون و درختان سردسیری مشاهده می‌شوند که درهم ادغام شده‌اند و هرچه به سمت شمال دلفارد پیش برویم متراکم تر می‌شوند؛ در فصل بهار فاصله بین درختها پوشیده از بوته‌های علف وگلهای وحشی می‌شود، که طی سالهای اخیر متأسفانه بر اثر کاهش بارندگی و تجدید خشکسالی در شرف نابودی تدریجی قرار گرفته‌اند. در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر جیرفت پس از دلفارد ارتفاعات و کوهستان سربیژن قرار گرفته؛ سربیژن و ارتفاعات آن پوشیده از درختان سرو کوهی، ارچین، بادام کوهی وبوته‌های درمنه ترکی و... است؛ چمنزارهای سربیژن جز زیباییهای بخش ساردوئیه محسوب می‌شوند که متأسفانه براثر کاهش نزولات جوی چرای دامها وشخم زدن وتبدیل به اراضی کشاورزی طی یک دهه اخیر مساحت آنها به شکل چشم گیری کاهش یافته؛ در شهر درب بهشت و روستای بحرآسمان جنگلها پراکنده و بیشتر بصورت بوته‌های متراکم درمنه می‌باشد؛ که زیستگاه حیواناتی نظیر:خرس سیاه آسیایی، گراز، گرگ، روباه، خرگوش، لاک پشت، مار، گربه وحشی، شغال، وکل وپرندگانی نظیر:کبک، عقاب قهوه‌ای، قرقی، کلاغ، جغد، سار،انواع گوناگون فنچ، بلدرچین، شاهین، سینه سرخ، زرده مرغ، گنجشک، کراجیک و... است که نسل گونه‌ای از آنها در حال انقراض یا منقرض شده است.این شهر در فصل تابستان دارای میوه های بسیار متعدد مانندگیلاس، زردآلو، گردو، گلابی، سیب و خیلی دیگر از میوه های سردسیری می باشد. بیشتر مردم این شهر زیبا اهل شهرستان جیرفت می باشند.
موقعیت جغرافیایی

این شهر از شرق به بم و منطقه جبالبارز، از غرب به شهرستان‌های رابر و بافت و از شمال به شهر راین (کرمان) و از جنوب به شهر جیرفت محدود می‌شود.
منابع

    «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.

[نهفتن]

    ن ب و

استان کرمان
مرکز     

    کرمان

    
موقعیت استان کرمان در ایران

کرمان.

بم.

Ab sefid-aligoodarz.jpg
شهرستان‌ها     

    ارزوئیه انار بافت بردسیر بم جیرفت رابر راور رفسنجان رودبار جنوب ریگان زرند سیرجان شهر بابک عنبرآباد فاریاب فهرج قلعه‌گنج کرمان کوهبنان کهنوج منوجان نرماشیر

شهرها     

    اختیارآباد ارزوئیه امین‌شهر انار اندوهجرد باغین بافت بردسیر بروات بزنجان بم بهرمان پاریز جبالبارز جوزم جوپار جیرفت چترود خاتون‌آباد خانوک خرسند خواجو شهر درب بهشت دهج رابر راور راین رفسنجان رودبار ریحان‌شهر زرند زنگی‌آباد زیدآباد سیرجان شهداد شهربابک صفائیه عنبرآباد فاریاب فهرج قلعه‌گنج کاظم‌آباد کرمان کشکوئیه کهنوج کوهبنان کیان‌شهر گلباف گلزار گنبکی لاله‌زار ماهان محمدآباد محی‌آباد مردهک مس سرچشمه منوجان نجف‌شهر نرماشیر نظام‌شهر نگار نودژ هجدک هماشهر هنزا یزدان‌شهر

جاذبه‌های گردشگری     

    سلطان فقیه الدین (بزنجان) آبشار دوساری آرامگاه شاه نعمت‌الله‌ولی ارگ بردسیر ارگ بم بازار کرمان باغ شاهزاده ماهان جای پای دایناسورها دهکده صخره‌ای میمند غار طرنگ قلعه راین مدرسه ابراهیم‌خان مسجد جامع کرمان موزه ریاست جمهوری رفسنجان موزه صنعتی کرمان میل نادری فهرج قلعه تاریخی دشتاب پارک ملی خبر (بافت) آبشار بنگان سیدعلی موسی (دشتاب) منطقه حفاظت شده انجرک (بافت) حمام گنجعلیخان باغ موزه دفاع مقدس (کرمان) غار جفریز باغ هرندی

نشان خرد     این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

خرامه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
Nuvola apps kate.png
    این نوشتار نیازمند آن است که از واژگان بیگانه (انگلیسی، عربی و ...) پیراسته شود. خواشمندیم واژگان رایج در فارسی را جایگزین کنید.
    این مقاله دارای فهرستی از منابع، پیوندهای بیرونی یا بخش مطالعهٔ بیشتر است، اما به خاطر نداشتن پانویس و یادکردهای درون‌خطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. لطفاً‌ با افزودن یادکردهای دقیق این مقاله را بهبود دهید.
خرامه
کشور      ایران
استان     فارس
شهرستان     خرامه
نام(های) دیگر     خورشید وماه
جغرافیای طبیعی
مساحت     ۲۶۴/۱ کیلومتر مربع
خرامه بر ایران واقع شده‌است
خرامه
روی نقشه ایران
۲۹.۳۰° شمالی ۵۳.۱۹° شرقیمختصات: ۲۹.۳۰° شمالی ۵۳.۱۹° شرقی

خِرامه شهری است در شهرستان خرامه استان فارس در جنوب ایران. خرامه با مساحت حدود ۲۶۴/۱ کیلومتر مربع در ۷۵ کیلومتری شرق شیراز واقع گردیده است.

محتویات

    ۱ تاریخچه
    ۲ فرهنگ مردم خرامه
    ۳ خبرگزاری ها
    ۴ منابع

تاریخچه

با استفاده از شواهد و اسناد معتبری که در دست است قدمت شهر خرامه و کربال به ۱۵۰۰ سال قبل و به سال ۵۰۰ میلادی برمی گردد. در کتابها و سفرنامه‌هایی از جمله نزهت القلوب، فارسنامه ابن بلخی، المسالک و الممالک، آثار العجم، فارسنامه ناصری، شیرازنامه، معجم البلدان، تاریخ برگزیده، برهان قاطع، تاریخ سرزمینهای فلات شرقی، تاریخ ابن خلدون و دیگر کتب در مورد خرامه و کربال مطالبی نوشته شده‌است.

ابن جوقل در قرن چهارم هجری رود خرامه را قابل کشتیرانی توصیف کرده و ابن بلخی در وصف آن چنین آورده است: «منبع این رود کُر از نواحی کلار و رودی عاصی است که هیچ جای را آب ندهد الا جاهایی را که بند کرده‌اند. به همین دلیل شش بند به نامهای امیر، فیض آباد، تیلکان، موان، و جهان‌آباد بر روی آن بسته شده. این رود نهایتاً به دریاچه بختگان می‌ریزد.»

بنا به روایاتی نام خرامه از خُورمه به معنی خورشید و مه به معنی ماه اخذ شده‌است. فرض دیگر این است که این نام مأخوذ از خورماه که نام روز یازدهم از ماه‌های ایران است باشد. حتی امروز نیز بعضی از عشایرمنطقه نام این شهر را خورومه تلفظ می‌کنند.

پناه بردن وزیر امیر منصور، به نام کالیجار٬به قلعهٔ خرامه که ترکان قصد تاراج اموال وی را داشته‌اند به اهمیت موقعیت سوق‌الجیشی آن می‌افزاید. این قلعه که تا چند سال اخیر محل سکونت ده ها خانوار بود به صورت تلی دست ریز با ارتفاع بیش از ۱۰ متر از خاک رُس، توسط شهرداری تخریب شد و آثاری از خانه‌های روی آن برجای نماند.

یکی از آثار تاریخی منطقه که از زمان ساسانیان برجا مانده و در فاصله ۵۰۰ متری مغرب خرامه قرار دارد بنای آتشکده‌ای است که در محل به چهار طاقی گبران معروف است که از نظر ساختمان گنبد و کاربندی تا حدودی شبیه آتشکده بهرام است.

توجه خاص سردمداران دیالمه در ترمیم بندهای عصر ساسانیان در مسیر تنها رود عاصی کربال دلالت بر عمارات فراوان و نفوسی می‌کند که درکناره‌های این رود می‌زیسته‌اند. از آثار باقی‌مانده این عصر بند امیر است که به وسیله عضدالدوله دیلمی ترمیم شده‌است. صدمه دیدن بعضی ازبندهای رود که نظر سلاجقه را نیز به خود جلب کرده‌است، چنانچه بند قصار یا فیض آباد به وسیله اتابک چاولی از امرای محمدبن ملکشاه درحدود سال ۵۰۶ ترمیم می‌شود و بنام وی فخرستان نام می‌گیرد.

از دیگر بناهای سلجوقیان کاروانسرای خان کت یا کاروانسرای دیودان در نزدیکی‌های دریاچه بختگان می‌باشد که سبک معماری آن را مربوط به این دوره دانسته‌اند و مسیر قدیم جنوب به مرکز یعنی از کرمان به شیراز، تهران و اصفهان از روی این کاروانسرا عبور می‌کرده‌است. چنانکه درزمان استعمار انگلیس آثاری چون پل انگلیسی‌ها که از این مسیر برای لشکرکشی به مرکز ایران و شیراز استفاده می‌کرده‌اند به جا مانده‌است. این کاروانسرا به علت عدم رسیدگی اکنون ویران گشته و درحال نابودی است. (کاروانسرای دیودان).

درهمین ادوار به سنگ قبرهایی برخورد می‌کنیم که اخیراً در مرکز باغ‌های خرامه کشف گردیده و خطوط ثلث و کوفی منقوش به آ نها گویای حال عارفانی متعبد بوده که از قرون ۶ تا ۸ هجری دراین بلد می‌زیسته‌اند. یکی از این سنگ‌ها متعلق به شیخ غیاث (علی) ابن ابی جعفر بن طیب است که روی آن سوره نور و آیة الکرسی و شرح حال وی مشاهده می‌شود.

صفویان که بیشترین همت آنان، عمران و آبادی بلاد بود، علاوه بر اینکه برروی «رود کُر» پلی در زمان امام قلی خان والی فارس مشهور به پل خان بنا کرده‌اند، در شهر خرامه نیز ردپایی از خود به جا گذاشته‌اند. بنای حمامی مشهور به حمام کهنه به آنها نسبت داده شده و چنین حدس زده‌اند که این حمام همزمان با حمام گنجعلی خان در کرمان ساخته شده‌است. همزمان با احداث حمام کهنه، نهال درختان باغ مصفایی مشهور به باغ خان کاشته شده‌است. این باغ با وسعت حدود ۱۲ هکتار درقسمت شمال خرامه خارج از حصار قدیمی واقع گردیده‌است. درابتدا انواع درختان، گل و سرو و توت و غیره درآن وجود داشته‌است اما امروزه تنها فقط قطار سروهای آن به جای مانده که بیش از یک سوم این سروهای بلند درحال خشک شدن است. قابل ذکر است که این درختان سرو از بالا به شکل صلیب هستند اما به دلیل زیاد بودن درختان سرو بر روی زمین به سختی می توان متوجه این موضوع شد.

نصیرالملک از رجال فارس دریکی از مراجعاتش به خرامه، حصاری دور شهر احداث می‌کند که ارتفاع آن ۷ متر و ضخامت آن ۵/۲ متر و طول آن ۲۰۵۰ متر بوده و چهار دروازه به نام‌های کربالی، قبله‌ای کرمانی و باغی در چهار جهات جغرافیایی آن قرار داشته و برج‌هایی جهت دیده بانی و کشیک شبانه این حصار را مزین می‌نموده است. نصیرالملک برای رتق و فتق امور جاریه، دستور به ساختن مکانی مشهور به نام عمارت می‌دهد. این ساختمان محل تجمع مردم و رفع مشکلاتشان با نامیان و مالکان بوده است. این بنا که در قسمت جنوبی حصار قدیمی و درکنار دروازهٔ قبله‌ای قرار داشته امروزه بر اثر بی توجهی ویران گشته و تبدیل به ساختمان‌های مسکونی گشته است.
فرهنگ مردم خرامه

خرامه دارای مردمانی صبور و زحمت کش است که اصالت‌های فرهنگی و قومیتی خود را حفظ کرده‌اند وهمواره دارای مردمی دین دار و آزاده و بااعتقادات دینی قوی بوده‌اند. این خصوصیت را جوانان با غیرت این منطقه در طول جنگ ایران و عراق به اثبات رسانده‌اند. بیشتر جوانان این منطقه تحصیل کره‌اند و در بین انان افراد شاخصی نیز بوده‌اند.
خبرگزاری ها

پایگاه خبری خبر خرامه یکی از نهاد های خبری شهرستان خرامه می باشد که در سال 1395 توانست مجوز فعالیت خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخذ کند. [۱]
منابع

    سایت رسمی آموزش و پرورش خرامه
    اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
    سایت شهرداری شهرستان خرامه

[نمایش]

    ن ب و

استان فارس
[نمایش]

    ن ب و

ایران شهرستان خرامه
نشان خرد     این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

آب و هوا و اقلیم

شهر رفسنجان دارای آب و هوای نیمه کویری است. تابستان‌های نسبتاً گرم و زمستان‌های سردی دارد. البته در اطراف این شهر مناطق کوهستانی زیادی نیز وجود دارد. میانگین بارش سالانه شهر رفسنجان ۱۰۰ میلی‌متر است. ارتفاع شهر رفسنجان از سطح دریا تقریباً زیاد و حدود ۱۴۶۹ متر از سطح دریاست.[۳] البته مناطقی با ارتفاع حدود ۲۳۰۰ متر و بیشتر نیز در اطراف شهر رفسنجان قرار گرفته‌اند. شهر مس سرچشمه با ارتفاع ۲۶۴۰ متر مرتفع‌ترین شهر شهرستان رفسنجان که تابستان‌های خنک و زمستان‌های بسیار سرد و خشن دارد که در تابستان مردم رفسنجان از آب و هوای آن استفاده می‌کنند. بارندگی‌های رفسنجان عموماً از سیستم‌های بارشی که از سمت جنوب غرب و غرب کشور در فصول پاییز و زمستان به کشور نفوذ می‌کنند، می‌باشد و در فصول بهار و تابستان تحت تأثیر سیستم هوای جنوب شرقی که مونسون نام دارد، قرار می‌گیرد. در زمستان بارش‌ها به صورت باران و برف و در تابستان نیز باران می‌بارد. البته در فصل سرد سال جبهه هوای سرد سیبری که از شمال شرق نفوذ می‌کند هم رفسنجان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد که هیچ بارندگی از خود ندارد. کمترین دمای ثبت شده از رفسنجان ۱۷- درجه سانتیگراد بوده و بیشترین دمای ثبت شده۴۳+ درجه سانتیگراد می‌باشد. ماه‌های آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین بیشترین بارش را در رفسنجان از آن خود کرده‌اند.[۴]
ویژگی‌های جغرافیایی

شهر رفسنجان از شمال با زرند، از غرب با شهربابک، از جنوب غربی با سیرجان، از جنوب با بردسیر و از شرق به کرمان محدود می‌شود. فاصله رفسنجان تا کلانشهر کرمان ۱۱۰ کیلومتر است.
ویژگی‌های اقتصادی
اقتصاد کلی رفسنجان

رفسنجان به عنوان بزرگترین تولید کنندهٔ پسته در ایران و جهان سهم بزرگی از صادرات غیرنفتی را شامل می‌شود. پستهٔ رفسنجان به دلیل کیفیت مثال زدنی آن از معروفیت جهانی برخوردار است و این دلیلی است که رفسنجان را به چهره‌ای شناخته شده در جهان تبدیل کرده‌است. از طرفی دیگر خاک مرغوب برای کاشی و سرامیک در این منطقه باعث شده‌است که بزرگترین کارخانه‌های کاشی ایران در این شهر تأسیس شوند که از جمله آنها می‌توان به کارخانه‌های الماس کویر و برلیان و… اشاره نمود. از دیگر ویژگی‌های این شهر وجود معدن مس سرچشمه‌است که بزرگترین معدن مس جهان می‌باشد.[۵]
منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان

منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان در سال ۱۳۸۹ بر اساس تبصره ۲ ماده یک قانون برنامه چهارم توسعه در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ چهارم مهرماه ۱۳۸۹ تصویب و در تاریخ ۸۹/۷/۱۴ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۳۷۴/۴۹۲۸۸ مورخ ۸۹/۸/۱ مجلس شورای اسلامی واصل و جهت اجرا توسط ریاست محترم جمهور ابلاغ گردید.[۵] منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر رفسنجان (حدفاصل روستای ناصریه و کبوترخان) با مسئولیت شرکت گروه صنعتی زرینه مس وابسته به صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران ایجاد گردیده و فعالیت خود را آغاز نموده‌است. منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان در آبان ماه سال ۱۳۸۹ یعنی کمتر از دو سال قبل، پس از تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای محترم نگهبان و ابلاغیه رسمی ریاست محترم جمهور، فعالیت خود را با مسوولیت گروه صنعتی زرینه مس کرمان در زمین به مساحت ۲ هزار هکتار در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رفسنجان (حد فاصل روستاهای ناصریه و کبوترخان) آغاز کرد و پس از اخذ مجوزهای لازم طراحی یک سایت صنعتی مدرن و با جدیدترین متد روز دنیا توسط شرکت مشاورین مهندسی NCE آلمان آغاز و هم اکنون فاز اول آن در زمینی به مساحت ۲۰۰ هکتار در حال اجرا می‌باشد. عملیات عمرانی و اجرایی در فاز اول شامل اخذ مجوز و حفر چاه جهت تأمین آب، طراحی و اجرای شبکه برق، اجرای پروژه راهسازی و جدول‌گذاری، حصار کشی، کاشت بیش از ۴ هزار اصله نهال و احداث ساختمان اداری جهت استقرار سازمان مسوول و دفتر گمرک می‌باشد که برخی از این فعالیت‌ها به صورت صد در صد و برخی با بیش از ۹۰ درصد پیشرفت، مراحل پایانی خود را طی می‌کنند. منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان به دلیل موقعیت بسیار مناسب خود از شمال استان کرمان و نزدیکی به قلب صنایع مس و فولاد کشور، دارای پتانسیل‌های بالقوه فراوانی جهت رشد و پیشرفت انفجار گونه می‌باشد. همچنین به دلیل استقرار گمرک در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان باعث شده‌است که که مراودات اقتصادی و بازرگانی با خارج از کشور خصوصاً واردات ماشین آلات، مواد اولیه صنایع مس و فولاد به راحتی در انبارهای این منطقه، انباشته و جهت استفاده از این محل ترخیص کالاخواهند شد و بخش زیادی از هزینه‌های حمل و بارگیری از بنادر دیگر کاهش، و سرعت انجام کار، به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد. از شرکت عمده‌ای که در منطقه اقتصادی رفسنجان فعالیت می‌کنند می‌توان به شرکت توسعه نفت و گاز مرآت آریا اشاره نمود که در حال ساخت پالایشگاه نفت و مواد پتروشیمی مرآت آریا است و شرکت آب نگهدار کویر آریا که در حوزه تولید کودهای اب نگهدار هوشمند فعالیت دارد.
محیط زیست رفسنجان

رفسنجان به دلیل تک محصولی بودن و به دلیل اینکه در جوار شرکت‌های ذوب مس سرچشمه؛ خاتون آباد و شهربابک قرار گرفته و جریان بادها بیشتر از غرب به شرق است، در معرض دود آلاینده این سه کارخانه قرار گرفته است. از سوی دیگر شهر رفسنجان در وسط باغات پسته قرار گرفته، باغ‌هایی که سالیانه حتی تا ۱۴ بار سمپاشی می‌شوند، در نتیجه روزی بالغ بر ده‌ها تن سم در باغات پسته رفسنجان انتشار می‌یابد و دود کارخانجات مس هم به این آلودگی افزوده می‌شود و همین دو نکته بس است که رفسنجان جزء شهرهای آلوده جهان باشد. تعداد افراد مبتلا به سرطان و دیگر انواع بیماری‌ها در این شهر بالا رفته‌است. به گفته مهندس علیرضا لطفی حفر بی‌رویه چاه‌های کشاورزی و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی باعث شده که رفسنجان به یکی از مناطق مستعد در رانش زمین تبدیل گردد. خطری که کل مناطق کویری با حفر بی‌رویه چاه‌های کشاورزی مجاز و غیرمجاز با آن روبرو هستند. همانگونه که هم‌اکنون بخشی از آب شرب منطقه از اطراف تهیه می‌گردد، در آینده نیز حجم بسیار زیادی از آب توسط مناطق دور دست بایستی تأمین گردد. از طرفی دکتر ایمان جباری می‌گوید: میزان آلودگی آب رفسنجان به آرسنیک حدود ده برابر حد مجاز است و اکیداً توصیه می‌شود برای مصرف آب شرب از دستگاه‌های مجاز تصفیه آب استفاده شود، همچنین برای اطمینان از سلامت دستگاه تصفیه آب، آب تولیدی دستگاه نیز باید آزمایش شود.[۶][۷]

پرویز کردوانی در تاریخ ۹ آبان ۱۳۹۵ خورشیدی، از منطقه رفسنجان به عنوان یکی از مناطقی که با بحران شدید آب مواجه است، نام برد و گفت: رفسنجان ۱۶۵۰ حلقه چاه دارد که این چاه‌ها دیگر آب ندارند و از آن نمک خارج می‌شود. وی افزود: کشت پسته رفسنجان را نابود کرد.[۸]

صنعت و معدن

شهرک صنعتی فردوس، در فاصلهٔ ۱۰ کیلومتری فردوس و در مسیر جادهٔ مشهد قرار گرفته‌است. این شهرک در سال ۱۳۶۹ آغاز به کار کرده و دارای ۱۸ واحد فعال است.[۳۶] شهرک صنعتی فردوس، ۲۰۰ هکتار وسعت داشته و برای ۸۶۵ نفر اشتغال‌زایی کرده‌است.[۳۷] از جمله کارخانه‌های مهم موجود در این شهرک، کارخانه نساجی، اسید سولفوریک، لوله‌های پلی‌اتیلن و کنسانترهٔ انار را می‌توان نام برد. همچنین اولین کارخانه تولید صنایع الکترونیک در خراسان جنوبی در سال ۹۳ در شهرک صنعتی فردوس احداث گردید و موفق به اخذ پروانه بهره‌برداری در خصوص تولید دستگاه‌های UPS و محافظ برق از وزارت صنایع شد.

علاوه بر این کارخانه‌های دیگری از جمله کارخانه شمش منیزیم، سیمان سفید و فولاد در خارج محدودهٔ شهرک صنعتی فردوس در حال احداث هستند.[۳۸]

در بخش معدن شهرستان فردوس، ۱۶ معدن با بیش از ۱۱۴ نفر اشتغال‌زایی و تولید سالانه ۶۳٬۸۳۲ تن مواد معدنی در حال فعالیت هستند که بیشتر آنها معادن بنتونیت، کائولَن، فلدسپات، خاک صنعتی و گچ صنعتی هستند.[۳۷]
گردشگری
راه‌های شهرستان فردوس

شهر فردوس در مسیر اصلی ارتباطی شمال شرق به جنوب و جنوب غرب ایران قرار گرفته است. جاده بجستان - فردوس - دیهوک، بخشی از بزرگراه ۷۸ آسیا بوده که ارتباط دهندهٔ ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه با بندرعباس می‌باشد. همچنین محور اصلی ارتباطی مشهد به استان‌های جنوبی ایران (به‌جز سیستان و بلوچستان) از فردوس عبور می‌کند. مسیر اصلی ارتباطی استان‌های یزد، اصفهان، فارس و بوشهر به مشهد، از طریق جاده ۶۸ تا دیهوک و سپس ادامه مسیر به سمت فردوس و سپس مشهد از طریق جاده ۹۱ می‌باشد. همچنین محور اصلی ارتباطی استان‌های کرمان و هرمزگان، از طریق جاده ۹۱ بوده که از فردوس عبور می‌کند.

قرار داشتن فردوس در مسیر ارتباطی استان‌های جنوبی ایران با مشهد، باعث شده که مسافران زیادی از این شهر عبور کنند، به گونه‌ای که تنها در فاصلهٔ روزهای ۲۸ اسفند ۱۳۸۷ تا ۱ فروردین ۱۳۸۸ بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر مسافر از این شهر عبور کرده‌اند که بیشترین تعداد مسافر در بین شهرهای استان خراسان جنوبی بوده‌است.[۳۹] بر پایهٔ اعلام اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان فردوس، تنها در نیمهٔ نخست سال ۱۳۹۰، بیش از ۶ میلیون مسافر و زائر از این شهر عبور کرده‌اند که بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر آنها از آثار تاریخی شهرستان فردوس بازدید کرده‌اند.[۴۰]

مکان‌های ییلاقی و تفریحی فردوس عمدتاً در شمال و شمال شرق آن و در مجاورت کوهستان‌های فردوس قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، شهرستان فردوس، از جمله شهرستان‌های تاریخی کشور است که ۶۵ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.[۴۰]

همچنین منطقه حفاظت‌شده مظفری و کویر پلوند، در غرب فردوس قرار گرفته که برنامه‌های کویرنوردی در آن انجام می‌گیرد.

مهم‌ترین مکان‌های تفریحی و گردشگری فردوس عبارتند از:
آبگرم معدنی فردوس
آب گرم معدنی فردوس
نوشتار اصلی: آبگرم معدنی فردوس

آبگرم معدنی فردوس، یک چشمه آبگرم با خواص درمانی است که در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر فردوس واقع شده‌است.[۴۱]
شهر تاریخی تون
نوشتار اصلی: شهر تاریخی تون
مسجد تاریخی کوشک
مدرسه علمیه حبیبیه، ساخته شده در دوره صفوی
نمای درونی مدرسه علیا، ساخته شده در دوره صفوی
نمای بیرونی مدرسه علیا، ساخته شده در دوره صفوی
ایوان مسجد جامع فردوس
نمای روبرومسجد سیدی و حوض انبارسیدی

شهر باستانی تون، یک شهر تاریخی با قدمتی مربوط به دورهٔ اشکانیان[۸] است. آثار به‌جا مانده از این شهر تاریخی، در بخش جنوب غربی شهر فردوس واقع شده که دربردارندهٔ چندین اثر تاریخی است که ۲۴ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.[۴۲] مهمترین آثار تاریخی واقع در این محدوده عبارتند از:

مدرسه علمیه علیا

نوشتار اصلی: مدرسه علمیه علیا

این مدرسه در اواخر دوره حکومت صفویه به دست فردی به نام «میر علی بیک» ساخته شده و تا سال‌های پیش از زلزله سال ۱۳۴۷، به عنوان مدرسه مورد استفاده بوده‌است. از مشخصات بارز در معماری این مدرسه، تکرار فرم هشت ضلعی در قسمت‌های مختلف پلان آن است.[۴۳]

مسجد جامع تون

نوشتار اصلی: مسجد جامع تون

این مسجد، که امروزه بیشتر به نام مسجد جامع قدیم شناخته می‌شود، متعلق به دوره سلجوقیان بوده و با وجود تخریب بخش‌هایی از آن در زمین‌لرزهٔ فردوس، پس از احیای آن توسط مردم هنوز هم مورد استفاده نمازگزاران قرار می‌گیرد.[۴۳]

مسجد، آب انبار و حمام کوشک

نوشتار اصلی: مجموعه تاریخی کوشک

این مجموعه، شامل یک مسجد، حمام و آب‌انبار بوده و در شرق شهر تون و نزدیک به دروازه قاین قرار دارد. مسجد کوشک، قدیمی‌ترین مسجد در استان خراسان جنوبی است.[۴۳] بر بالای محراب این مسجد، کتیبه‌ای آراسته به گچ‌بری گل و بوته با تاریخ (۵۵۴ ه. ق) قرار دارد. بر اساس شواهد معماری موجود و فرم مسجد، بنای اولیه مسجد به اوایل اسلام برمی‌گردد. در جلوی ایوان ورودی مسجد کوشک و در داخل زمین، حمامی با همین نام وجود دارد که متعلق به دوره تیموریان است. در شمال شرقی ورودی مسجد نیز آب‌انباری با همان نام وجود دارد که از پیشینهٔ بالایی برخوردار است.[۴۳]

حمام خیروز و موزه مردم‌شناسی

نوشتار اصلی: حمام خیروز
نوشتار اصلی: موزه مردم‌شناسی فردوس

حمام خیروز، بنایی تاریخی است مربوط به دوره صفوی که پس از مرمت و بازسازی، موزهٔ مردم‌شناسی فردوس در محل آن ایجاد شده است.[۴۴]

مدرسه علمیه حبیبیه

نوشتار اصلی: مدرسه علمیه حبیبیه

مدرسه علمیه حبیبیه به دست حبیب‌الله امانی تونی و در دوره صفویه ساخته شده است. این مدرسه قدیمی‌ترین مدرسه علمیه خراسان جنوبی محسوب می‌شود.

حوض‌انبار و مسجد سیدی

حوض‌انبار سیدی قدیمی‌ترین حوض‌انبار استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود.[۴۳] کتیبهٔ بنای این حوض به سال ۸۹۰ هجری است. مسجد سیدی در کنار این حوض‌انبار قرار گرفته‌است. شبستان زمستانی آن کاملاً خشت و گلی و متعلق به دورهٔ صفوی و شبستان تابستانی آن مربوط به دورهٔ قاجار است.[۴۳]

بارگاه امام‌زادگان سلطان محمد و ابراهیم

نوشتار اصلی: امامزاده محمد و ابراهیم

در انتهای راستهٔ بازار قدیم و پشت مسجد جامع تون، آرامگاهی است مشهور به مزار، که متعلق به سلطان محمد و سلطان ابراهیم از نوادگان امام موسی بن جعفر است. معماری این بنا مربوط به دوره تیموریان است.[۴۵] گنبد این بنا، از دو پوستهٔ گسسته تشکیل شده و تنها گنبد تاریخی استان خراسان جنوبی است که با کاشی طرح‌دار تزئین شده‌است.[۴۶]
قنات بلده
نوشتار اصلی: قنات بلده فردوس

قنات بلده، یک رشته قنات با قدمت تاریخی (مربوط به دورهٔ ساسانی[۴۷]) و ثبت‌شده به‌عنوان میراث جهانی یونسکو است که بخش‌های عمده‌ای از زمین‌های کشاورزی نزدیک شهر فردوس را آبیاری می‌کند. خروجی این قنات در نزدیکی روستای باغستان علیا قرار دارد.
سنگ سوراخ

نقش مردم جهرم در جنبشها

در نهضت تنباکو که از آن به عنوان مقدمه انقلاب مشروطه یاد می‌شود، مردم جهرم نقش مهمی را ایفا نمودند. آنچه از این مقطع تاریخی نقل شده است، حاکی از پیوند آگاهانه مردم و علما این دیار در حمایت از فتوای ضد استعماری تحریم تنباکو است. در مرکز اسناد ایران آمده است: جهرم از مراکز عمده کشت تنباکو در ایران بوده است، مردم جهرم با شنیدن فتوای میرزای بزرگ و خبر تحریم خرید و فروش و استعمال تنباکو، پرچم مبارزه علیه انحصار فروش تنباکو را برافراشتند و ضمن ممانعت از ورود نمایندگان کمپانی رژی به جهرم، از فروش تنباکو خودداری نمودند و جنبش ضد رژی را پس از تهران و تبریز بوجود آوردند و تأثیر مثبتی در حوادث مشروطیت و تحولات پس از آن بجای گذاشتند. با نگاهی به سوابق و مستندات تاریخی جریان ملی شدن صنعت نفت و قیام پانزده خرداد، می‌بینم که مساجد و اماکن مذهبی جهرم، همواره کانون بیداری و مقاومت و اعتراض در برابر حکام بوده و روحانیت این شهر با برخورداری از مقبولیت و حمایت مردمی محور این جریانات بوده‌اند. اسناد مراوده و نامه‌های برخی از علمای جهرم با آیت اله کاشانی در جریان ملی شدن صنعت نفت و کفن پوشی مردم جهرم در قیام ۱۵ خرداد، سند گویایی بر نقش تأثیر گذار جهرم در جریانات سیاسی معاصر است.
مجلس دوران مشروطه

از شهریور ۱۳۲۰ به بعد بود که از طرف دولتهای وقت انتخابات انجام گرفت. تا کنون ۲۴ دوره «پیش از انقلاب» و ۱۰ دوره «بعد از انقلاب» از شهرستان جهرم نماینده به مجلس معرفی شده است. البته تا دوره سوم «پیش از انقلاب» شهرستان جهرم فاقد نماینده بوده و از از دوره چهارم به بعد است که وکلایی از جهرم به مجلس رفته‌اند. از بین نمایندگان معرفی شده از جهرم به مجلس در «پیش از انقلاب» فقط آقایان «حاذقی»، «وکیل پور»، «جاماسبی» و «پیمان» اهل جهرم بوده‌اند. اسامی نمایندگان معرفی شده از جهرم در ۲۴ دوره «پیش از انقلاب» از قرار زیر است:

    دورهٔ اول (قبل از انقلاب): جهرم نماینده‌ای نداشت
    دورهٔ دوم (قبل از انقلاب): جهرم نماینده‌ای نداشت
    دورهٔ سوم (قبل از انقلاب): میرزا حسن خان مدحت السلطنه
    دورهٔ چهارم (قبل از انقلاب): لسان الملک سپهر
    دورهٔ پنجم (قبل از انقلاب): میرزا اسماعیل خان قشقایی معروف به صولت الدوله / (در جایی علی زارع نیز گفته شده است)
    دور ی ششم (قبل از انقلاب): علی زارع شیرازی
    دورهٔ هفتم (قبل از انقلاب): میرزا علی خان شهداد
    دوره هشتم (قبل از انقلاب):میرزا اسماعیل خان قشقایی (صولت الدوله)
    دور نهم (قبل از انقلاب): لطفعلی خان معدل از شیراز
    دوره دهم (قبل از انقلاب): لطفعلی خان معدل از شیراز
    دوره یازدهم (قبل از انقلاب): لطفعلی خان معدل از شیراز
    دوره دوازدهم (قبل از انقلاب): لطفعلی خان معدل از شیراز
    دوره سیزدهم (قبل از انقلاب): لطفعلی خان معدل از شیراز
    دوره چهاردهم (قبل از انقلاب): ابوالفضل حاذقی
    دوره پانزدهم (قبل از انقلاب): ابوالفضل حاذقی
    دوره شانزدهم (قبل از انقلاب): ابوالفضل حاذقی
    دوره هفدهم (قبل از انقلاب): حسام الدین وکیل پور
    دوره هجدهم (قبل از انقلاب): غلامحسین صارمی
    دوره نوزدهم (قبل از انقلاب): غلامحسین صارمی
    دوره بیستم (قبل از انقلاب): ابوالفضل حاذقی
    دوره بیست و یکم (قبل از انقلاب): ابوالفضل حاذقی
    دوره بیست و دوم (قبل از انقلاب): عبدالکریم جاماسبی
    دوره بیست و سوم (قبل از انقلاب): جعفر پیمان
    دوره بیست و چهارم (قبل از انقلاب) ایرج قادری

مجلس پس از انقلاب اسلامی

بعد از انقلاب اسلامی نیز جهرم در تمامی دوره‌ها دارای نمایندگانی به شرح زیر می‌باشد:

    دوره اول:علی محمد بشارتی
    دوره دوم و سوم:سیدفخرالدین هاشمی
    دوره چهارم و پنجم:محمدمهدی شجاعی فرد
    دوره ششم: محمدعلی سعدایی
    دوره هفتم: سیدجمال الدین ارجمند
    دوره هشتم و نهم و دهم:محمدرضا رضایی کوچی

نقش نظامی

    تیپ ۳۳ المهدی جهرم: این مرکز که متعلق به سپاه می‌باشد از مشهورترین مراکز نظامی استان فارس و حتی کشور می‌باشد که سابقه فعالیت‌های آن‌ها در جنگ علیه عراق در میان رزمندگان مشهور می‌باشد. این تیپ در درگیرهای مرزی ایران و گروه پژاک که در سال ۱۳۹۰ رخ داد حضور فعال داشت که منجر به کشته شدن ۶ تن از پاسداران این تیپ شد.
    پادگان آموزشی شهید دستغیب نیروی انتظامی جهرم: یکی از پادگانهای معروف ایران است که همواره جز ۵ پادگان نمونه و مطرح نیروی انتظامی می‌باشد. در دیماه ۱۳۲۰ قضیه‌ای در شهر رخ داد که در نتیجه آن دولت وقت تصمیم به استقرار پادگانی در جهرم گرفت که امروزه به پادگان آموزشی دستغیب معروف است و به آموزش نیروهای انتظامی می‌پردازد. امروزه در قسمت جنوبی شهر تاسیسات نظامی با عماراتی زیبا و خیابانهای مشجر و استخر شنای بزرگ بر زیبایی شهر افزوده است. تشکیلات نظامی مزبور مدتی بصورت گردان و زمانی به صورت تیپ مستقل و مدتی نیز بصورت هنگ آموزشی بود که در این چند سال اخیر مرکز آموزش نیروی انتظامی و جدیداً نیز یگانهای امنیتی برخی سازمانها مثل منابع طبیعی و میراث فرهنگی در این مرکز آموزش می‌بینند.

علم و دانش
مراکز علمی
دانشگاه علوم پزشکی جهرم
دانشگاه آزاد جهرم
پرونده:دانشگاه پیام نور جهرم
کتابخانه عمومی جهرم
کتابخانه مرحوم بهنیا-مسجد مصلی
دانشگاه‌ها

    ۱)دانشگاه علوم پزشکی و دانشکده پرستاری و پیراپزشکی
    ۲)دانشگاه پیام نور
    ۳)دانشگاه آزاد اسلامی
    ۴)دانشگاه جهرم
    ۵)موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی اندیشه
    ۶)دانشگاه علمی-کاربردی شاخه‌های کشاورزی

بنیادهای پژوهشی - فرهنگی

    ۱)بنیاد ابرار
    ۲)بنیاد آیت اله حق‌شناس
    ۳)بنیاد پژوهشی- فرهنگی پیمان غدیر
    ۴)پژوهشکده دکتر برنا
    ۵)مرکز جهرم شناسی
    ۶)گروه علمی پژوهشی مدرن فا[نیازمند منبع]
    ۷)بنیاد فرهنگی هنری دوستان آسمانی (بسیجیان مسجد امام حسین)[نیازمند منبع]

حوزه‌های علمیه

    ۱)مدرسه علمیه امام خمینی
    ۲)مدرسه علمیه امام رضا که در حال حاضر تمامی برنامه‌های حوزوی شهرستان در این مدرسه می‌باشد.
    ۳)مدرسه علمیه ولی عصر (فخریه سابق) با تولیت سید مهدی آیت‌اللهی (دادور)
    ۴)مدرسه علمیه نرگس ویژه خواهران

دارالقرآن‌ها

    ۱)دارالقرآن بزرگ امام علی
    ۲)دارالقرآن تبیان
    ۳)دارالقرآن مهادا
    ۴)دارالقرآن مشکات
    ۵)دارالتحفیظ الهادی (شعبه جهرم مؤسسه قرآنی فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا سلام الله علیها)
    ۶)بوستان قرآن و اهل بیت جهرم

کتابخانه‌ها

    ۱) کتابخانه مسجد امام حسین
    ۲)کتابخانه عمومی شماره ۱و۲و۳
    ۳)کتابخانه‌های خصوصی پیمان غدیر و تابش
    ۴)کتابخانه‌های مساجد و حسینیه‌ها و مراکز آموزش
    ۵)کتابخانه مرحوم بهنیا (مسجد مصلی)
 

جهرم
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جهرم
Jahrom wiews.jpg
کشور      ایران
استان     فارس
شهرستان     جهرم
بخش     مرکزی
نام(های) قدیمی     گهرم
مردم
جمعیت     ۱۱۰۰۰۰ تن (سرشماری 95)[۱]
رشد جمعیت     ۴٫۷
تراکم جمعیت     ۱۸۲/۵ نفر بر کیلومتر مربع
جغرافیای طبیعی
مساحت     ۵۷۶۸ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا     ۱۱۰۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه     تابستان:۳۵ زمستان:۱۱
میانگین بارش سالانه     ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیمتر
اطلاعات شهری
شهردار     مهندس قزلی
ره‌آورد     خرما- مرکبات (لیمو ترش-لیمو شیرین-)
پیش‌شماره تلفنی     ۰۷۱
شناسهٔ ملی خودرو      ایران۷۳ - ب،  ایران۸۳ - ه
تابلوی خوش‌آمد به شهر
جهرم بر ایران واقع شده‌است
روی نقشه ایران
۲۸.۵۷° شمالی ۵۳.۵۷° شرقیمختصات: ۲۸.۵۷° شمالی ۵۳.۵۷° شرقی

جَهرُم (به پارسی میانه: گاهرم ) یکی از شهرهای استان فارس در ایران است. این شهر، مرکز شهرستان جهرم است. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۶۱٬۸۵۱ نفر بوده‌است.

محتویات

    ۱ موقعیت جغرافیایی
        ۱.۱ معنی جهرم
        ۱.۲ تقسیمات سیاسی جهرم در قرون مختلف
    ۲ زمین‌شناسی
        ۲.۱ پوشش گیاهی
        ۲.۲ حیات وحش
        ۲.۳ دما
    ۳ مردم‌شناسی
        ۳.۱ جمعیت
        ۳.۲ نژاد
        ۳.۳ زبان و لهجه
        ۳.۴ دین و مذهب
        ۳.۵ مشاهیر
    ۴ پیشینه تاریخی
        ۴.۱ اهمیت تاریخ جهرم قبل از اسلام
        ۴.۲ جهرم بعد از اسلام
        ۴.۳ دوره صفویه
        ۴.۴ دوره قاجار
        ۴.۵ حضور فعال در انقلاب اسلامی ایران
        ۴.۶ آثار و بناهای تاریخی جهرم
        ۴.۷ آثار طبیعی و جاذبه‌های گردشگری جهرم
        ۴.۸ محله‌های قدیمی جهرم
            ۴.۸.۱ محله‌های قدیمی شهر
                ۴.۸.۱.۱ سنان
                ۴.۸.۱.۲ دشتاب
                ۴.۸.۱.۳ گازرون
                ۴.۸.۱.۴ اسفریز
                ۴.۸.۱.۵ صحرا
                ۴.۸.۱.۶ حسن‌آباد
                ۴.۸.۱.۷ کلوان
                ۴.۸.۱.۸ جبذر
                ۴.۸.۱.۹ مصلی
                ۴.۸.۱.۱۰ علی پهلوان
                ۴.۸.۱.۱۱ ده نو
                ۴.۸.۱.۱۲ کوشکک
            ۴.۸.۲ محله‌های نوساز شهر
                ۴.۸.۲.۱ مهدیه
                ۴.۸.۲.۲ شهرک انقلاب
                ۴.۸.۲.۳ شهرک شهید سحرخیز
                ۴.۸.۲.۴ شهرک شهید دستغیب
                ۴.۸.۲.۵ خارقان یا شهرک فاطمیه
                ۴.۸.۲.۶ شهرک ایثار گران
                ۴.۸.۲.۷ فرهنگ شهر
                ۴.۸.۲.۸ زیباشهر
                ۴.۸.۲.۹ محله‌های الحاق شده
    ۵ فرهنگ
        ۵.۱ جهرم در شاهنامه
        ۵.۲ سینما
        ۵.۳ دوسالانه داستان کوتاه نارنج
        ۵.۴ نشریات
    ۶ سیاست
        ۶.۱ نقش مردم جهرم در جنبشها
        ۶.۲ مجلس دوران مشروطه
        ۶.۳ مجلس پس از انقلاب اسلامی
        ۶.۴ نقش نظامی
    ۷ علم و دانش
        ۷.۱ مراکز علمی
            ۷.۱.۱ دانشگاه‌ها
            ۷.۱.۲ بنیادهای پژوهشی - فرهنگی
            ۷.۱.۳ حوزه‌های علمیه
            ۷.۱.۴ دارالقرآن‌ها
            ۷.۱.۵ کتابخانه‌ها
    ۸ اماکن زیارتی
        ۸.۱ پارکها
    ۹ اقتصاد و صنعت
        ۹.۱ کشاورزی
        ۹.۲ دامپروری
        ۹.۳ کارخانه‌های تولیدی
        ۹.۴ صنایع دستی
        ۹.۵ زیرساخت‌های مهم
    ۱۰ ترابری و ارتباطات
        ۱۰.۱ مسیرهای ارتباطی
        ۱۰.۲ فرودگاه
        ۱۰.۳ راه آهن
        ۱۰.۴ پایانه مسافربری
        ۱۰.۵ تاکسی‌رانی
        ۱۰.۶ اتوبوس‌رانی
        ۱۰.۷ مخابرات و اینترنت
        ۱۰.۸ تلفن
        ۱۰.۹ اینترنت
    ۱۱ بهداشت و درمان
        ۱۱.۱ بیمارستان‌ها
        ۱۱.۲ خانه‌های بهداشت
    ۱۲ پیوندهای داخلی
    ۱۳ نگارخانه
    ۱۴ منابع

موقعیت جغرافیایی

جهرم یکی از شهرستان‌های تابعهٔ استان فارس می‌باشد که در نیمه جنوبی استان واقع شده است. این شهرستان ۵۴۳۶ کیلومتر مربع وسعت دارد و از شمال به شیراز و سروستان، از شرق به فسا و داراب، از جنوب به لار و قیر و کارزین و از مغرب به فیروزآباد محدود شده است. این شهرستان در عرض جغرافیایی ۲۸ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۲۹ درجه و ۱۰ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۵۴ درجه و ۴ دقیقه شرقی قرار گرفته است. چهره طبیعی این شهرستان کاملاً کوهستانی و مرتفع می‌باشد. حدود یک پنجم وسعت شهرستان جهرم دشت و چهار پنجم بقیه ارتفاعات است. این ارتفاعات بخشی از چین خوردگی زاگرس بوده و جهت اغلب کوه‌ها به تبعیت از سلسله کوه‌های زاگرس جنوبی قرار گرفته و شاخه‌هایی از آن این شهرستان را محصور کرده است. ارتفاع متوسط مرکز این شهرستان حدود ۱۰۵۰ متر و بلندترین نقطه آن قله سفیدار بین بخش خفر و سیمکان حدود ۳۱۷۰ متر و پست‌ترین نقطه آن حدود ۸۵۰ متر در بخش سیمکان از سطح دریا ارتفاع دارد. رودخانه قره آقاج سیمکان از رودخانه‌های منطقه است. هوای شهرستان جهرم به طور کلی گرم و در نواحی کوهستان معتدل بوده و جمعیت شهرستان جهرم در سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۰۲۴۴۵ نفر بوده است. مردم منطقه به زبان فارسی یا گویش‌های محلی سخن می‌گویند و مسلمان و شیعه مذهب هستند. شهرستان جهرم شامل چهار بخش مرکزی، خفر، سیمکان و کردیان است. مرکز این شهرستان جهرم می‌باشد.
Locator map Iran Fars Province.png     فسا     سروستان     شیراز     Locator map Iran Fars Province.png
داراب     شمال     فیروز آباد
شرق   جهرم    غرب
جنوب
زرین دشت     لارستان     قیر و کارزین
معنی جهرم
وجه تسمیه‌ای نه چندان منطقی که برای جهرم شناخته شده است توسط احمد کسروی پیشنهاد شده و در جایگاه خالی نبودن عریضهً نظریات مقبولیت یافته است. به نظر او در نامهایی مثل جهرم وسمیرم پسوند «رم» به معنی جا و مکان است. «جه» و «سم» هم تغییر شکل یافته «گه» و «زم» هستند که به معنی گرم و سرد هستند؛ بنابراین جهرم یعنی «جای گرم». در اصل اساساً وجه اشتقاق درست جهرم این است که آن را مرکب از جا و هروم (به لغت اوستایی به معنی دژ بلند و محروسه) بگیریم که در تاریخ بدین صفت نیز معروف بوده است. جز دوم یعنی هروم خود جداگانه بدین صورت نام دیگر شهر برزه (بلند) در آذربایجان، کنار شهر مراغه بوده است که محل آتشکده ی کهن و معروف آذرگشنسب و زادگاه زرتشت و جای دستگیر شدن و به قتل رسیدن افراسیاب تورانی (مادیای اسکیتی) به دست کی خسرو (کی خشثرو، کی آخسارو، هوخشثره) به شمار رفته است. حتی به نظر می‌رسد نام سمیروم مورد استناد کسروی نیز نه به معنی مفروضهً جایگاه سرما بلکه به معنی جایگاه منسوب به سرما (سمیر- اوم) است؛ چه علی‌القاعده ریشهً واژهً ایرانی سمیر (همیر) با زیمیلیای اسلاوها و کلمه شمال عرب (مأخوذ از شیمالیای آریاییان کاسی بین‌النهرین) یکی است. در سایت تحقیقاتی لیبر در باب تاریخچهً شهر جهرم چنین آمده است: "بنای شهر جهرم را به همای دخت بهمن فرزند اسفندیار نسبت می‌دهند. به روایت مورخان، بنای این شهر به سده سوم قبل از میلاد مسیح می‌رسد و این شهر توسط اردشیر اول، پنجمین پادشاه هخامنشی، بنا شده است. در شاهنامه فردوسی بارها از این شهر سخن به میان آمده و از آن به عنوان شهری آباد در آن دوران یاد شده است.

کازرون
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
    این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.
کازرون
کازرون
Kazerun.JPG
کشور      ایران
استان     فارس
شهرستان     کازرون
بخش     مرکزی
نام(های) دیگر     شهر سبز، شهر علم
نام(های) قدیمی     بلدالعتیق، شهر سبز، گازرگاه، گازرا، گازران، گازرون
سال شهرشدن     دارای قدمت تاریخی
مردم
جمعیت     ۱۲۰٬۱۵۳ تن (1390)
رشد جمعیت     ۲٬۳ درصد
تراکم جمعیت     ۴۲ نفر بر کیلومتر مربع
جغرافیای طبیعی
مساحت     ۲۵۷۰ هکتار[۱]
ارتفاع از سطح دریا     ۸۶۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه     ‌۲۱٬۷۸
میانگین بارش سالانه     ۵۲۲ میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه     ۱۵
اطلاعات شهری
شهردار     مهندس سید مهدی مکی ([۱])
ره‌آورد     کباب، ترشی، آش سنتی کازرون، خرما، بلوط، بنه، گوجه، زیتون، مسقطی، آش کارده، مرکبات
پیش‌شماره تلفنی     ۰۷۲۱
وبگاه     شهرداری کازرون
تابلوی خوش‌آمد به شهر
کازرون بر ایران واقع شده‌است
کازرون
روی نقشه ایران
۲۹.۶۱۸۳۳° شمالی ۵۱.۶۵۸۳۳° شرقیمختصات: ۲۹.۶۱۸۳۳° شمالی ۵۱.۶۵۸۳۳° شرقی

شهر کازرون مرکز شهرستان کازرون در بخش باختری استان فارس با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوان می‌باشد که در طول تاریخ مورد توجه سلاطین و صاحبان قدرت بوده‌است. به سبب جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و مذهبی همواره گردشگران بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند.

نورد، بلدالعتیق، شهر کهنه، شهر سبز، گازرگاه، گازران، گازرون، کازران، کوه زران و دمیاط عجم از نام‌های پیشین کازرون می‌باشد. کازرون در دوره ساسانیان، به فرمان شاپور اول تأسیس شد.[۲]

این شهر در دوران طلایی اسلام یکی از بزرگترین مراکز و موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده‌است. از این شهر همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مراکز و شهرهای تمدن و فرهنگ اسلامی یاد می‌شود. کازرون یکی از مراکز علم و دانش اسلامی و نوآوری در دوران طلایی اسلام بود.

این شهر از مراکز بزرگ صوفیان نیز بوده‌است.[۳]

از سده ۴ و ۵ هجری قمری این شهر توسط شیخ ابواسحاق کازرونی مسلمان شد. زبان اکثریت مردم کازرون پارسی و به گویش کازرونی سخن می‌گویند. هنرهای رایج در کازرون دولچه دوزی، نمدمالی، سفال‌گری، گیوه دوزی و... هستند.[۴]

پرونده شهر باستانی بیشاپور برای ثبت در میراث جهانی یونسکو ارسال شده‌است.[۵] این شهر دارای بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری است که قابلیت گردشگری دارند. طبیعت کازرون نیز از مراکز گردشگری در فارس و ایران است.[۶] کازرون از شهرها و پایتخت‌های قدیمی ایران است و اکنون از نگاه جمعیتی، دومین شهر پرجمعیت استان فارس، سومین شهرستان پرجمعیت فارس، پنجاه و سومین شهرستان پرجمعیت ایران است.[۷]

مسافت شهر کازرون با شیراز ۱۲۰ کیلومتر و تا تهران ۱۰۶۰ کیلومتر است.[۳]

اقتصاد شهرستان کازرون برپایه کشاورزی، دام پروری و صنایع استوار است. مهم‌ترین فراورده‌های آن گندم، مرکبات، پنبه، تره بار و فراورده‌های دامی است. در شهرستان کازرون کشاورزی صنعتی و سنتی رایج است.[۳]

محتویات

    ۱ تاریخ
        ۱.۱ روند نامگذاری
        ۱.۲ چهره نخستین
        ۱.۳ پیشینه کازرون و کازرونیان
        ۱.۴ کازرون در زمان ساسانیان
        ۱.۵ آثار تاریخی
    ۲ جمعیت
    ۳ دین
        ۳.۱ اسلام
        ۳.۲ مکان‌های مذهبی
        ۳.۳ مراسم‌های مذهبی
    ۴ فرهنگ
        ۴.۱ کازرون و شاهنامه
        ۴.۲ لهجه کازرونی
        ۴.۳ بزرگان
        ۴.۴ کازرون و فارس در جنگ جهانی اول
        ۴.۵ نژاد و زبان و فرهنگ
        ۴.۶ روز کازرون
        ۴.۷ شهرهای خواهرخوانده
        ۴.۸ همایش‌ها
        ۴.۹ کازرون در اشعار فارسی
        ۴.۱۰ محمد بحرانی
        ۴.۱۱ محسن پزشکیان
        ۴.۱۲ مهدی تقی‌نژاد
        ۴.۱۳ تهرانی (موید الشعرا)
        ۴.۱۴ سید هادی حایری
        ۴.۱۵ خواجوی کرمانی
        ۴.۱۶ نظام‌الدین سروستانی
        ۴.۱۷ سعدی
        ۴.۱۸ شاه داعی‌الله
        ۴.۱۹ نصرالله مردانی
        ۴.۲۰ میرزا زین‌العابدین (مرشد)
    ۵ هنر
        ۵.۱ صنایع دستی
        ۵.۲ سینماها
        ۵.۳ موزه‌ها
        ۵.۴ مجتمع‌های فرهنگی هنری و نگارخانه‌ها
    ۶ آموزش
        ۶.۱ دانشگاه‌ها
        ۶.۲ تاریخ مدارس
        ۶.۳ فرهنگسراها و کتابخانه‌ها
        ۶.۴ رصدخانه
        ۶.۵ ورزشگاه
        ۶.۶ ورزش
    ۷ مراکز باستان شناسی و تحقیقاتی
    ۸ ترابری بین شهری
        ۸.۱ راه آهن
        ۸.۲ پایانه مسافربری
        ۸.۳ راه‌های مهم
    ۹ گردشگری
        ۹.۱ هتل
        ۹.۲ مکان‌های تفریحی
        ۹.۳ مشهورترین بناهای تاریخی
    ۱۰ صنعت و اقتصاد
        ۱۰.۱ استخراج نفت در شهرستان کازرون
        ۱۰.۲ نیروگاه‌ها
    ۱۱ پتروشیمی
        ۱۱.۱ شهرک‌های صنعتی
        ۱۱.۲ کارخانه‌های مهم
        ۱۱.۳ پارچه‌ها و محصولات کازرون قدیم
        ۱۱.۴ خوراکی‌های سنتی کازرون
        ۱۱.۵ ره آورد
        ۱۱.۶ کشاورزی
    ۱۲ مراکز دولتی
        ۱۲.۱ نقش نظامی
        ۱۲.۲ سیاست
            ۱۲.۲.۱ فرمانداری
            ۱۲.۲.۲ شهرداری
    ۱۳ جغرافیا
        ۱۳.۱ موقعیت
        ۱۳.۲ محلات
        ۱۳.۳ آب و هوا
        ۱۳.۴ دما
        ۱۳.۵ پوشش گیاهی
        ۱۳.۶ حوضه آبریز
        ۱۳.۷ زلزله‌ها
    ۱۴ بهداشت و درمان
        ۱۴.۱ بیمارستان
        ۱۴.۲ درمانگاه
    ۱۵ رسانه‌ها
        ۱۵.۱ نشریات
        ۱۵.۲ انتشارات
    ۱۶ فضای شهری
        ۱۶.۱ پارک‌ها
    ۱۷ نگارخانه
    ۱۸ جستارهای وابسته
    ۱۹ منابع

تاریخ
نوشتار اصلی: پیشینه کازرون
روند نامگذاری

نام شهر تاریخی کازرون، از گازران و گازرون گرفته شده‌است، زیرا در زمان دیلمیان که کارخانه‌های پارچه‌بافی در کازرون پارچه‌های توزی و دبیکی را می‌بافت و صادر می‌کرد، دوازده هزار گازر یعنی شویندگان الیاف کتان، در این شهر زندگی می‌کردند و به همین جهت این شهر به شهر گازران یعنی شهر گازرها معروف شده بود که نام گازران در بعضی متون به صورت گازران و کازران آمده است. گازران در تلفظ به صورت گازرون و کازرون تحریف یافت و اکنون نام کازرون باقی‌مانده‌است. در بعضی کتب گازرات نیز آمده است. کازرون به واسطه تولید پارچه‌های مرغوب با شهر دمیاط مصر رقابت می‌کرده و به همین جهت به دمیاط عجم نیز مشهور است. برخی از اهالی کازرون نیز به‌طور عامیانه وجه تسمیه کازرون را از کوه زرّان می‌دانند و معتقدند چون کوه‌های آن به خاطر داشتن درختان و ثمرات جنگلی، زر خیز است، آن را کوه زرّان نامیده و به صورت کازرون تحریف یافته که ریشه تاریخی ندارد و تنها در اعتقاد برخی از مردم چنین وجه تسمیه‌ای بیان شده‌است